Wie volgend jaar graag een veulen wil gaan fokken kan nu al starten zijn merrie optimaal voor te bereiden. Een goed management van je merrie kan de vruchtbaarheidskansen beïnvloeden.
De cyclus van je merrie duurt gemiddeld 21 dagen, waarvan ongeveer 12-15d dioestrus en 5-7d oestrus (hengstig). In de winter gaan de merries in anoestrus en dus niet meer cycleren. Deze overgang heet de transitieperiode.
Licht
Door in te spelen op de hoeveelheid licht per dag kan men de transitieperiode beïnvloeden zodat de merries vroeger hengstig worden. Hiermee kan men in december al starten door ze 16u onder licht te plaatsen. Dit moet men minstens 35 dagen aanhouden. Na ongeveer 70 dagen (februari) wordt de eerste ovulatie gezien.
Seizoen
Er is een hoger drachtigheidspercentage bij merries waarbij men vroeg start in het seizoen. De beste maand om te beginnen is maart.
Voeding
In de voeding moet voornamelijk de eiwitbron van goede kwaliteit zijn. Het ruwvoer komt best van land dat bemest is geweest waardoor het gehalte aan eiwitten hoger is. Om het eiwitgehalte in het voeder te verhogen kan je ook luzerne bijvoederen. Voor een goede opname van eiwitten zijn mineralen en vitaminen ook van groot belang.
Body condition score (BCS)
Een beperking van energie in het voeder voor langere tijd zorgt voor een negatief effect op de follikelgroei in het begin van het seizoen. Hierdoor treedt de eerste ovulatie pas later op bij merries met een lagere BCS.
Stress
Stress kan zorgen voor een suppressie van hormonen zoals oestradiol waardoor de merrie niet goed gaat ovuleren of zelf bij chronische stress in anoestrus kan gaan. Zo is bewezen dat merries die in een stabiele kleine groep gehuisvestigd worden minder stress ondervinden dan merries in grotere kuddes of waar vaak verandering in de groep plaatsvindt.
Temperatuur
De onderste kritieke temperatuurgrens voor paarden is -5°C; de bovenste is +25°C. Binnen deze temperaturen is het warmteverlies gelijk aan de warmteproductie. Wanneer merries bij koudere temperaturen staan dan -5°C kan dit de transitieperiode verlaten.
Hoge omgevingstemperaturen kunnen ook een negatieve invloed hebben op de fertiliteit namelijk op de ontwikkeling van de eicel, proces van fertilisatie en de ontwikkeling van het embryo. Ook een stijging van de lichaamstemperatuur bij een zware inspanning bij hogere temperaturen heeft hier een negatief effect op.
Leeftijd
Beter kan je ook niet te lang te wachten om je merrie in te zetten voor de fokkerij. Daling in vruchtbaarheid bij oudere merries is te wijten aan vermindering in eicelkwaliteit, daling van de leefbaarheid van een embryo, degeneratieve veranderingen in het voortplantingsstelsel en een minder goede placenta ontwikkeling. Bij een oudere merrie zien we dat de vulvaconformatie veranderd waardoor ze lucht kan aanzuigen. Dit kan gecorrigeerd worden door gebruik te maken van een caslick operatie (dichtzetten), hetgeen de vruchtbaarheidskansen verhoogt.
Tanden
Een drachtige merrie heeft goede tanden nodig om grote hoeveelheden voeding goed te kunnen verteren. De tanden dienen jaarlijks gecontroleerd te worden. Tijdens de dracht is niet de beste periode, een kleine verdoving is vaak nodig om goed en veilig te kunnen werken. Idealiter wordt een drachtige merrie niet verdooft en doe je dit dus beter wanneer de merrie nog niet drachtig is.
Ontwormen
Desondanks ik grote voorstander ben van een mestonderzoek kan je in het najaar beter sowieso ontwormen. Dit is om verschillende redenen:
– In de winter houden de larven van de bloedworm een winterslaap en zitten ze ingekapseld in het darmslijmvlies. Er zullen dus minder eitjes met de mest uitgescheiden worden, wat een vertekend beeld kan hebben van de ware besmetting.
– Een andere veel voorkomende worm in deze tijd van het jaar is de lintworm, deze kunnen met mestonderzoek niet goed worden aangetoond.
– En als laatste reden om altijd in het najaar te ontwormen is de horzellarve.
Succes en tot binnenkort!
